Kijk de kunst af bij andere schrijvers
Je schrijverschap ontwikkelen, hoe doe je dat? Veel lezen is een veelgehoorde tip voor wie graag schrijft. En terecht , want onderzoeken hoe andere schrijvers werken is een uitstekende manier om jezelf te verrijken.
Lees, geniet, en bekijk vervolgens eens hoe de auteur het heeft aangepakt. Welke stijl is er gebruikt? Welke woordkeuze, hoe is de opbouw van het verhaal? Wat maakt dat de personages tot leven komen, dat je de omgeving voor je ziet? Dat je wordt meegetrokken in het verhaal en de gebeurtenissen?
Van veel lezen word je als schrijver wijzer. Zeker als je je niet beperkt tot een bepaald genre. Buiten je comfortzone lezen kan je veel brengen als je er vragen bij stelt: wat maakt dat anderen dit boek niet wegleggen? Waar komt jouw weerstand vandaan?
Haruki Murakami
Sommige schrijvers geven lezingen, workshops of masterclasses waarin ze hun aanpak delen of tenminste een tipje van de sluier oplichten. Er zijn ook auteurs die boeken hebben geschreven over het schrijverschap.
De maartspecial VOL van de Librisboekhandel besteedt uitgebreid aandacht aan Haruki Murakami, wereldwijd een van de meest geliefde en gelezen schrijvers. Hij is ook een van de minst zichtbare: reizen doet hij niet graag en hij geeft zelden interviews over zijn werk. Maar in zijn boek ‘Romanschrijver van beroep’ vertelt hij uitgebreid over zijn schrijfproces, zijn inspiratiebronnen en zijn lievelingsschrijvers.
Renate Dorrestein
Als het gaat om boeken van schrijvers over schrijven is ‘Onder de motorkap van het schrijverschap’ van Renate Dorrestein een absolute aanrader. ‘Een fascinerend boek. Dorrestein legt haar schrijverschap onder de loep’ schreef NRC Handelsblad. Vanuit haar eigen ervaringen als schrijver gaat ze in op allerlei vragen die je over schrijven kunt stellen. Over inspiratie, compositie en stijl, over schrijver zijn en over creatieve blokkades; voor wie je schrijft, of er regels zijn voor het schrijven van fictie, over schrijven met potlood, balpen, de schrijfmachine of op de computer de vraag waaruit schrijftalent bestaat en nog veel meer. Heel prettig is het uitgebreide register achterin. Daarin verwijst Dorrestein ook veelvuldig naar het werk van andere schrijvers.
Carmiggelt
Zelf experimenteren met de werkwijze van een auteur is een andere manier om je schrijverschap te vergroten. Onlangs gaf ik in klein gezelschap een workshop schrijven à la Simon Carmiggelt. Tussen 1946 en 1987 verschenen van zijn hand ruim 10.000 kronkels: korte teksten – cursiefjes – die hij onder het pseudoniem Kronkel schreef voor het Parool. De selectie in jaarlijkse bundels en zijn voordracht er van op televisie leverden hem een grote populariteit op.
Wanneer je Carmiggelts cursiefjes bekijkt zie je direct een aantal kenmerken: sterke observaties van menselijk gedrag, veel dialoog; een mild-ironische toon en een afsluiting met een pointe.
Toch is het nog niet zo eenvoudig om er zelf een te schrijven. Want als je de stukjes goed bekijkt, is er wel degelijk meer aan de hand: er zit altijd een bepaalde universele gelaagdheid in. Nooit legt Carmiggelt die er dik bovenop, nooit wordt het moralistisch. Maar het is juist die ondertoon die je even aan het denken zet of een glimlach van herkenning losmaakt.
Doe voorwerk
Naast inzicht in de opbouw en stijl is er voorwerk nodig voor het schrijven van een cursiefje à la Carmiggelt. Een hele kleine alledaagse situatie die op een of andere manier net iets meer de aandacht ving kan het startpunt zijn. Het kan een kleine gebeurtenis zijn of een gespreksflard, of een opmerking die iemand ergens over maakt.
Vervolgens is het de kunst om die te beschrijven met details die een meerwaarde geven om de situatie te schetsen: hoe iemand er uitziet, wat hij doet – of juist laat, iets zegt of ergens over zwijgt, welke relatie diegene heeft met anderen in de omgeving, een bepaalde levenswijsheid – of een -ogenschijnlijk?- gebrek daaraan: allemaal voorbeelden van de scherpe observaties van Carmiggelt.
Wat helpt bij het kiezen van goede details zijn bepaalde associatietechnieken. Naast een ruime keuze kun je met zulke technieken ook de meer verborgen lading naar boven halen.
Experimenteren met het werk van Carmiggelt
Anja, die meedeed aan de workshop beschreef haar ervaring van het schrijven à la Carmiggelt en deze deel ik hier graag.
‘Een ochtend Carmiggelt schrijven, dat is een ochtend in de huid kruipen van de bekende schrijver van ‘kronkels’ en een poging doen tot het achterhalen van de ingrediënten van een kronkel. Eerst luisterden we naar de meester zelf. Het ‘kronkelige’ muziekje en de bekende stem bracht ons even terug in de tijd en naar het Vondelpark van toen, waar een oude man zijn hondje uitlaat.
Carmiggelt laat de man uitgebreid aan het woord over zijn leven en blijft zelf vrijwel buiten het verhaal. En dat blijken belangrijke ingrediënten voor het schrijven van een cursiefje.
Aan de hand van enkele schrijfoefeningen gingen we zelf aan de slag en ontstonden er mooie aanzetten tot. Een levendige omschrijving van een man in de straat; een verwarde man in de supermarkt – of was daar iets anders aan de hand?
Het bleek nog niet zo eenvoudig om jezelf als schrijver buiten het verhaal te houden op de manier waarop de meester van de cursiefjes dat deed. Maar ja, we heten dan ook geen Simon Carmiggelt. Misschien mogen we er van dromen een beetje in de buurt te komen als we zelf meer dan 1000 cursiefjes op onze naam hebben gezet.’
Ook je schrijverschap ontwikkelen met een schrijfexperiment à la Carmiggelt?
Neem dan vrijblijvend contact op over de mogelijkheden via info@schrijvenindelft.nl
Of maak een afspraak voor een schrijfconsult .
Schrijven in Delft deelt tips en informatie over schrijven.
Marja van Rossum is docent creatief schrijven en schrijfcoach bij Schrijven in Delft.
foto: Margriet Westervaarder
Ontvang iedere laatste week van de maand nieuws en tips over schrijven en een inspirerende schrijfopdracht in je mailbox:
LET OP: bevestig je aanmelding ook via de link in je mail. Niet ontvangen? Check je spambox, voeg ons adres toe aan de veilige afzenders!
– – – – – – – – – – – – – –
Uitschrijven?
Gebruik de directe link in de mail of stuur een bericht naar info@schrijvenindelft.nl
Ontvang iedere laatste week van de maand nieuws en tips over schrijven en een inspirerende schrijfopdracht in je mailbox:
LET OP: bevestig je aanmelding ook via de link in je mail. Niet ontvangen? Check je spambox, voeg ons adres toe aan de veilige afzenders!
– – – – – – – – – – – – – –
Uitschrijven?
Gebruik de directe link in de mail of stuur een bericht naar info@schrijvenindelft.nl